TOURETTE SENDROMU VE TİK BOZUKLUKLARI​

Tourette Sendromu, istemsiz bir şekilde ortaya çıkan çoklu motor hareketlerin ve bir ya da birden fazla sese karakterize olan bir tik bozukluğudur ve nöropsikiyatrik bir hastalıktır. Bu sendromun adı, 1885 yılında sendromu tanımlayan Fransız Doktor Gilles de la Tourette’ten gelmektedir.
Tourette Sendromu’nun ilk belirtileri genellikle 3-9 yaş aralığındaki çocuklarda görülür. Bu basit motor belirtiler genellikle boyun ve kafa bölgesinde kendini gösterir ve belirli aralıklarla ortaya çıkar. İlk semptomlar arasında göz kırpma, omuz silkme ve başı ileri geri sallama gibi hareketler yer alır. Tourette’nin tanısı için bu hareketlerin belirli bir süre devam etmesi gerekmektedir. Tourette Sendromu’nun bilinen bir tedavisi yoktur, ancak semptomların şiddetini en aza indirecek ilaçlar ve terapiler gibi tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Bu sayede, hastalar günlük hayatlarına devam edebilir ve sosyal olarak var olabilirler.

Tik Nedir?

Tik, kişilerin kontrol edemediği, düzensiz bir şekilde tekrar eden, kompleks veya daha basit hareket veya seslerdir. Tik sahibi kişiler bu hareketleri yapma ihtiyacı hissederler ve hareket ya da seslerin tekrarlanmasının ardından rahatlamaktadırlar. Tikler genellikle her yaşta görülebilse de en sık küçük yaşlardaki çocuklarda görülür. Özellikle ilköğretim çağındaki çocuklar tiklerin en sık görüldüğü yaş grubudur.

Tikler, basit veya karmaşık yapılı olmalarına göre ayrılmaktadır. Basit tikler, birden ortaya çıkan ve bazen haftalar boyunca devam eden omuz kaldırma, göz kırpma, dudakları hareket ettirme gibi motor hareketlerin yanı sıra esneme ve öksürme gibi vokal tikleri içerir. Karmaşık tikler ise daha ritmik ve belirli bir amaca yönelik hareket ve seslerden oluşur. Düz bir çizgi üzerinde yürüme veya daire çizme, tekme atma, çömelme, söylenen sözleri tekrar etme (ekolali) ve müstehcen konuşma (koprolali) uzun süreli ve karmaşık tiklerin bazı örnekleridir.

Tourette Sendromu ise, basit ve kronik tip tik bozuklukları ile birlikte tik bozukluğu çeşitlerinden biridir. Tourette Sendromu, istemsiz bir şekilde ortaya çıkan çoklu motor hareketlerin ve bir ya da birden fazla sese karakterize olan bir tik bozukluğudur. Bu sendromun belirtileri genellikle 3-9 yaş arasındaki çocuklarda başlar ve yaşla birlikte şiddeti azalabilir veya artabilir. Tourette Sendromu’nun tedavisi yoktur, ancak semptomların şiddetini azaltmak için ilaçlar ve terapiler kullanılmaktadır.

Neden olur?

Genellikle Tourette Sendromu’nun nedeni tam olarak bilinmese de, genetik faktörlerin etkisi önemlidir. Tourette Sendromu’ndan muzdarip insanların ailelerinde tik bozuklukları veya Tourette Sendromu olan bireylerin olması, bu hastalığın ortaya çıkma ihtimalini artırır. Bununla birlikte, nörobiyolojik, nörokimyasal, psikolojik ve çevresel faktörler de hastalığın ortaya çıkmasında rol oynayabilir. Beynin belli bölgelerindeki hasarlar, dopamin, seratonin ve noradrenalin salgılarında görülen sorunlar ve çevresel faktörler, özellikle stres, yorgunluk, heyecan ve panik yaratan faktörler, tiklere neden olabilir. Tourette Sendromu’ndan muzdarip kişilerde ayrıca obsesif kompulsif bozukluk, hiperaktivite ve dikkat eksikliği, depresyon ve uyku bozuklukları gibi psikolojik rahatsızlıkların görüldüğü de yapılan araştırmalarla kanıtlanmıştır.

Belirtileri ve Tipleri Nelerdir?

Tourette Sendromu tikleri basit veya karmaşık olarak sınıflandırılabilir. Basit tikler, bir kas grubunu veya birkaç kası etkileyen daha küçük hareketlerdir. Bu tikler genellikle basit bir şekilde fark edilir ve saniyeler içinde gerçekleşirler. Karmaşık tikler ise daha büyük kas gruplarını veya birçok kası içeren daha karmaşık hareketlerdir. Bu tikler genellikle daha uzun sürebilir ve daha dikkat çekicidirler. Ayrıca, karmaşık tikler daha zor kontrol edilebilirler ve kişinin günlük yaşamını daha fazla etkileyebilirler.

Motor tikler, bedenin bir bölgesinde aniden ortaya çıkan hareketlerdir. Bunlar, göz kırpma, baş sallama, omuz silkme, bacak sallama veya çıtırdama, yüzde grimas yapma, vücutta belirli bir bölgeyi kaşımak gibi hareketler olabilir.

Vokal tikler ise seslerin veya sözcüklerin aniden ortaya çıkmasıdır. Bunlar, öksürme, boğaz temizleme, homurdanma, mırıldanma, fısıltı veya bağırma, kelime tekrarı, yalancı kahkaha atma, sözcükleri yanlış telaffuz etme, müstehcen sözcükler kullanma gibi sesler olabilir.

Bazı kişilerde Tourette Sendromu, yalnızca motor tikler ya da yalnızca vokal tikler olarak ortaya çıkarken, diğerleri her iki tip tikleri de yaşayabilir. Ayrıca, Tourette Sendromu olan kişilerde tiklerin şiddeti ve sıklığı zaman içinde değişebilir.

Tourette Sendromu Tedavisi Nasıl Yapılır?

Tourette Sendromu tedavisinde amaç, semptomları azaltmak ve kişinin günlük yaşamını mümkün olduğunca etkilemeden kontrol altına almak için yöntemler uygulamaktır. Tedavi yöntemleri kişinin semptomlarına, yaşına, sağlık durumuna ve semptomların şiddetine göre değişebilir.

Psikoterapi: Psikoterapi, Tourette Sendromu tedavisinin önemli bir parçasıdır. Bilişsel davranışçı terapi (BDT) gibi tekniklerle semptomları kontrol etmek ve stresle başa çıkmak için bir dizi beceri öğrenilebilir. Terapi aynı zamanda, semptomların olumsuz etkilerini azaltmak için destek sağlar.

İlaç tedavisi: Tourette Sendromu tedavisinde kullanılan ilaçlar arasında, antipsikotikler, dopamin antagonisti ilaçlar, selektif serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’ler) ve merkezi sinir sistemi uyarıcıları yer almaktadır. Bu ilaçlar semptomları kontrol etmek için kullanılır, ancak yan etkileri de olabilirler.

Botulinum toksini: Botulinum toksini, kas spazmlarını hafifletmek için kullanılan bir tedavi yöntemidir. Bu yöntemde, toksin doğrudan semptom gösteren kaslara enjekte edilir ve semptomların şiddeti azaltılır.

Derin beyin stimülasyonu: Bu yöntemde, beynin belirli bölgelerine elektrotlar yerleştirilir ve bu bölgelerin uyarılması yoluyla semptomlar kontrol altına alınır. Bu tedavi yöntemi, semptomlar diğer yöntemlerle kontrol edilemediğinde kullanılır.

Tourette Sendromu tedavisi genellikle bir kombinasyonu kullanılarak uygulanır ve semptomlarının şiddetine ve kişinin sağlık durumuna bağlı olarak farklılık gösterir. Tedavi, semptomların azaltılmasına yardımcı olabilir ve kişinin yaşam kalitesini artırabilir.

Bize Ulaşın

Uzmanlarımızla iletişime geçerek randevu oluşturabilirsiniz.